در مورد همزاد داشتن انسان ها، چند روایت وارد شده است.
از جمله در روایات آمده که خداوند متعال به ابلیس فرمود: فرزندی به آدم نمی دهم، جز این که مانندش را به تو دهم، و هر آدمی، هم زاد شیطانی دارد.[1]
در روایت دیگری آمده است که پیغمبر(ص) فرمود: چه بسا که هیچ کس نباشند جز آن که همزاد او از جنّ برای او گماشته شده است، گفتند: یا رسول اللَّه آیا برای شما هم هست؟ فرمود: برای من نیز هست، جز این که خدا یاریم داده که او تسلیم من شده است و مرا جز به نیکی واندارد(و من از او در سلامت هستم).[2]
مقصود پیغمبر اکرم(ص) در این روایت، بر حذر داشتن دیگران از فتنه هم زاد و وسوسه و اغوای او است، و به ما آگاهی داده که او همراه ما است که تا حد امکان خود را از او نگهداریم.
بنابراین، با توجه به این که خداوند پیامبران را برای هدایت بشر فرستاده، از طرفی هم شیطان و فرزندانش ساکت و خاموش ننشستند؛ بلکه کمین نمودند تا فرزندان آدم را به انحراف بکشند؛ بدیهی است شیطان تنها بر آن عدّه از انسان ها مسلّط می شود که آنان از یاد خدا غافل شوند. از این رو خداوند در قرآن می فرماید: و هر کس از یاد خدا روی گردان شود شیطان را به سراغ او می فرستیم، پس همواره قرین او است»![3]
منظور روایات از همزاد یعنی هر انسانی که خلق می شود؛ همزمان هم یک شیطان هم خلق می شود. کار شیطان فقط دعوت و شیرین جلوه دادن معصیت است؛ لذا نمی تواند فردی را وادار به گناه کند.
باید به این نکته توجه داشت که همزاد غیر از بختک است که بعضی معتقدند. در عقیده این افراد بختک گلوی انسان را در حد خفگی در خواب فشار می دهد که قطعاً چنین موجودی وجود ندارد. این مسئله حاکی از تحریک قوه تخیل فرد و یا بیماری تنفسی او است. همزاد هیچ آزار و اذیت فیزیکی به انسان نمی رساند و فقط او را به سمت گناه و معصیت دعوت می کند و انسان می تواند با ایمان و اعمال صالح او را ناامید کند. در قیامت عده ای از مجرمین گناهشان را به گردن شیطان انداخته و می گویند: شیطان باعث گمراهی ما شد. به فرموده قرآن شیطان می گوید: ما کانَ لِی عَلَیکمْ مِنْ سُلْطانٍ إِلاَّ أَنْ دَعَوْتُکمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لی فَلا تَلُومُونی وَ لُومُوا أَنْفُسَکمْ[4] من بر شما سلطه ای نداشتم جز این که شما را دعوت کردم و شما هم استجابت نمودید. پس مرا ملامت و سرزنش نکنید. خودتان را سرزنش کنید.
[1]. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 60، ص 306، مؤسسة الوفاء، بیروت . لبنان، 1404 هـ. ق.
[2]. همان، ص 298.
[3]. زخرف، 36 آیه .
[4]. ابراهیم، آیه 22.
درباره این سایت